کد مطلب:314691 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:225
آب فرات
رود فرات كه با طول (3065) كیلومتر در حوضه ای به مساحت (673000) كیلومتر جریان دارد و از كوههای مركزی تركیه و در فاصله بسیار اندكی از سرچشمه های قزل ایرماق بر می خیزد و (971) كیلومتر از مسیر علیای آن در خاك تركیه جا دارد، كه در این بخش شاخه های چندی از چپ و راست به آن می پیوندد. این رود سپس وارد سوریه می شود و با طی مسیری از شمال غربی به جنوب شرقی، این كشور را به دو نیمه نابرابر بخش می كند. آنگاه آبهای بركت زای خود را وارد عراق می كند.
رود فرات سراسر كشور عراق را از شمال غربی به جنوب شرقی در می نوردد و این كشور را به دو نیم تقریبا مساوی و هم شكل تقسیم می كند و سرانجام در قرنه به دجله می پیوندد و با تشكیل اروند رود (شط العرب) به خلیج فارس می ریزد. فرات از رودهای پر آب جهان است كه امروز آب آن، از سرچشمه تا مصب، در كار آبیاری و تولید نیرو و جز آن استفاده می شود. با این همه میزان
[ صفحه 156]
تخلیه آن را تا (2500 تا 2) در ثانیه برآورد كرده اند. [1] .
در سالهای اخیر كشور تركیه سدهای وسیعی را در اطراف فرات ایجاد كرده است كه مورد گفتگو و در اختلاف و شاید (خدای نكرده) در آینده دور سبب بروز جنگ میان در كشور سوریه و عراق از یك سو و تركیه از سوی دیگر خواهد بود. چون تركیه در واقع شریان حیاتی این دو كشور را قطع كرده و دچار مشكلات بی شماری ساخته است. ناگفته نماند در میان كشورهای اسلامی جهان (به استثنای بنگلادش و جنوب شرقی آسیا) تركیه پر آب ترین كشور به شمار می رود. [2] .
1 - عن علی (علیه السلام) قال الفرات سید المیاه فی الدنیا و اخرة [3] .
علی (علیه السلام) فرمود: فرات در دنیا و آخرت سرور و (آقای) آبها است.
2 - حكیم بن جبیر گوید: شنیدم علی بن حسین (علیه السلام) می گفت: هر شب ملكی فرود می آید با خود سه مثقال مشك از مشكهای بهشتی می آورد، و به فرات می اندازد. در شرق و غرب نهری با بركت تر از آن نیست. [4] .
3 - عن أبی عبدالله (علیه السلام) یقطر فی الفرات كل یوم قطرات من الجنة [5] امام صادق فرمود: هر روز قطره هایی از بهشت به فرات می ریزد.
4 - عبدالله بن سلیمان گوید: در زمان أبی العباس سفاح امام صادق (علیه
[ صفحه 157]
السلام) به لباس سفر به كوفه آمد، در كنار جسر كوفه بالای مركبش ایستاد به غلامش فرمود: «برای من آب بیاور!» خادم، كوزه ملاحی را گرفته، پر از آب فرات كرده و به حضرت داد، حضرت به گونه ای از آن آب می نوشید، كه از گوشه های دهان مبارك و ریششان و لبانش می ریخت، فرمود: «زیادترش كن» غلام زیادتر كرد، پس از نوشیدن حمد خدا به جای آورد، فرمود: «نهر آبی است كه از آن بابركت تر نهری نیست، آگاه باش هر روز هفت قطره از بهشت به فرات می ریزد اگر مردم می دانستند، چه بركتی در اوست، به اطراف آن چادر می زدند، و دورش را می گرفتند. اگر خطاكاران، داخل آن نمی شدند، هیچ صاحب دردی به او فرو نمی رفت مگر اینكه شفا می یافت. [6] .
5 - حنان بن سدیر گوید: مردی از اهل كوفه به خدمت امام باقر (علیه السلام) رسید حضرت از او پرسید: «آیا هر روز در فرات شستشو می كنی؟ عرض كرد نه. فرمود: هر جمعه چه طور؟ گفت نه.
فرمود: هر ماه؟ گفت: نه. فرمود: پس هر سال؟ گفت: نه. حضرت فرمود: از خیر و بركت محروم هستی» [7] .
6 - امیرمؤمنان (علیه السلام) فرمود: «آب، سید نوشیدنی های دنیا و آخرت است. چهار نهر در دنیا از بهشت است؛ فرات، نیل، و سیحان و جیحان؛ فرات: آب است؛ نیل: عسل، سیحان: خمر؛ جیحان: شیر. [8] .
علامه مجلسی (رضی الله عنه) گوید: شاید این نامها مشترك است میان این نهرها و نهرهای بهشت. و همچنین فضیلت آنها، چون نام آنها از منابع وحی و
[ صفحه 158]
الهام سرچشمه می گیرد و شاید از نهرهای بهشتی به این نهرها می ریزد همانطور كه درباره فرات وارد شده است. [9] .
7 - عن أبی عبدالله (علیه السلام): «فی قول الله عزوجل و آویناهما الی ربوة ذات قرار و معین.» قال: «الربوة نجف الكوفة و المعین الفرات.» [10] امام صادق (علیه السلام) در تفسیر آیه مباركه بالا فرمود: ربوة، نجف كوفه و معین فرات است.
8 - عن ربعی قال: قال أبوعبدالله (علیه السلام): شاطی ء الواد الایمن الذی ذكره الله تعالی فی كتابه هو الفرات و البقعة المباركة هی كربلا و الشجرة هی محمد (صلی الله علیه و آله) [11] .
ربعی گوید: امام صادق (علیه السلام) در تفسیر آیه مباركه فرمود: شاطی ء وادی الأیمن كه خداوند در قرآن یادی به میان آورده است، فرات است، و بقعه مباركه، كربلا و شجرة محمد (صلی الله علیه و آله) است.
9 - قال امیرالمؤمنین (علیه السلام): ان نهر كم یصب فیه میزابان من میازیب الجنة. [12] .
امیرمؤمنان (علیه السلام) فرمود: به نهر شما دو ناودان، از ناودانهای بهشتی می ریزد.
10 - قال أبوعبدالله (علیه السلام): لو كان بینی و بینه أمیال یبیناه نستشفی
[ صفحه 159]
منه [13] .
امام صادق فرمود: اگر میان من و فرات میلها یا فرسنگها فاصله می بود برای استشفاء از آن می آمدم.
11 - ابن عباس گوید: نبی اكرم (صلی الله علیه و آله) فرمود: «خداوند از بهشت پنج نهر نازل كرده است. نهر سیحون كه در هند است، و جیحون كه در بلخ است، دجله و فرات دو نهر عراق است، و بالأخره نیل كه نهر مصر است. خداوند همه آنها را از یك چشمه نازل كرده و در زمین جاری ساخت و برای زندگی مردم، منفعت هایی در آنها قرار داد و منظور از آیه مباركه «و انزلنا من السماء ماء بقدر فاسكناه فی ارض و انا علی ذهاب به لقادرون» [14] اینها است.»
12 - عن صفوان الجمال قال: سمعت أباعبدالله (علیه السلام): «یقول و ان كربلا و ماء الفرات اول أرض و اول ماء قدس الله تبارك و تعالی و بارك علیها.» [15] .
صفوان شتربان گوید: شنیدم امام صادق (علیه السلام) فرمود: «كربلا و آب فرات اولین زمین و آبی است كه خدا آن را مقدس قرار داده و به او بركت داده است.»
13 - عن أبی عبدالله (علیه السلام) قال: «یدفق فی الفرات كل یوم دفقات من الجنة» [16] .
[ صفحه 160]
امام صادق (علیه السلام) فرمود: هر روز چند بار به فرات از بهشت آب پرتاب می شود.»
14 - قال أبوعبدالله (علیه السلام): «كم بینكم و بین الفرات فأخبرته فقال لو كان عندنا یحببت ان اتیه طرفی النهار» [17] .
حضرت فرمود: میان شما و فرات چقدر راه است؟ مقدارش را به حضرت عرض كردم فرمود: اگر فرات نزد ما بود دوست داشتم روزی دو مرتبه، (صبح و شام) بر او بیایم.»
15 - عن الباقر (علیه السلام): و جعلت نحلتها من علی خمس الدنیا و ثلثی الجنة و جعلت لها فی ارض أربعة انهار الفرات و نیل مصر و نهروان و نهر بلخ فزوجها أنت بخمسأة درهم تكون سنة لامتك» [18] .
امام باقر (علیه السلام) فرمود: خدای عزوجل به پیغمبر خطاب كرد: «مهریه زهرا را از طرف علی یك پنجم دنیا و دو سوم بهشت قرار دادم، و در دنیا نیز چهار نهر را در كابین او ثبت كردم، فرات و رود نیل مصر، نهروان و نهر بلخ، ولی (ای محمد) تو، به پانصد درهم تزویجش كن تا در امت تو سنت باشد.
16 - امیرمؤمنان (علیه السلام) روایت نموده است: رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: أربعة أنهار من الجنة الفرات و النیل و سیحان و جیحان، الفرات المأ فی الدنیا و الاخرة و النیل العسل و سیحان الخمر و جیحان اللبن. [19] چهار نهر از نهرهای بهشتی است: فرات و نیل و سیحان و جیحان؛ فرات: آب است در دنیا و آخرت، نیل: عسل است و سیحان: خمر؛ و جیحان: شیر است.
[ صفحه 161]
نیل: عسل است و سیحان: خمر؛ و جیحان: شیر است.
رود فرات سراسر كشور عراق را از شمال غربی به جنوب شرقی در می نوردد و این كشور را به دو نیم تقریبا مساوی و هم شكل تقسیم می كند و سرانجام در قرنه به دجله می پیوندد و با تشكیل اروند رود (شط العرب) به خلیج فارس می ریزد. فرات از رودهای پر آب جهان است كه امروز آب آن، از سرچشمه تا مصب، در كار آبیاری و تولید نیرو و جز آن استفاده می شود. با این همه میزان
[ صفحه 156]
تخلیه آن را تا (2500 تا 2) در ثانیه برآورد كرده اند. [1] .
در سالهای اخیر كشور تركیه سدهای وسیعی را در اطراف فرات ایجاد كرده است كه مورد گفتگو و در اختلاف و شاید (خدای نكرده) در آینده دور سبب بروز جنگ میان در كشور سوریه و عراق از یك سو و تركیه از سوی دیگر خواهد بود. چون تركیه در واقع شریان حیاتی این دو كشور را قطع كرده و دچار مشكلات بی شماری ساخته است. ناگفته نماند در میان كشورهای اسلامی جهان (به استثنای بنگلادش و جنوب شرقی آسیا) تركیه پر آب ترین كشور به شمار می رود. [2] .
1 - عن علی (علیه السلام) قال الفرات سید المیاه فی الدنیا و اخرة [3] .
علی (علیه السلام) فرمود: فرات در دنیا و آخرت سرور و (آقای) آبها است.
2 - حكیم بن جبیر گوید: شنیدم علی بن حسین (علیه السلام) می گفت: هر شب ملكی فرود می آید با خود سه مثقال مشك از مشكهای بهشتی می آورد، و به فرات می اندازد. در شرق و غرب نهری با بركت تر از آن نیست. [4] .
3 - عن أبی عبدالله (علیه السلام) یقطر فی الفرات كل یوم قطرات من الجنة [5] امام صادق فرمود: هر روز قطره هایی از بهشت به فرات می ریزد.
4 - عبدالله بن سلیمان گوید: در زمان أبی العباس سفاح امام صادق (علیه
[ صفحه 157]
السلام) به لباس سفر به كوفه آمد، در كنار جسر كوفه بالای مركبش ایستاد به غلامش فرمود: «برای من آب بیاور!» خادم، كوزه ملاحی را گرفته، پر از آب فرات كرده و به حضرت داد، حضرت به گونه ای از آن آب می نوشید، كه از گوشه های دهان مبارك و ریششان و لبانش می ریخت، فرمود: «زیادترش كن» غلام زیادتر كرد، پس از نوشیدن حمد خدا به جای آورد، فرمود: «نهر آبی است كه از آن بابركت تر نهری نیست، آگاه باش هر روز هفت قطره از بهشت به فرات می ریزد اگر مردم می دانستند، چه بركتی در اوست، به اطراف آن چادر می زدند، و دورش را می گرفتند. اگر خطاكاران، داخل آن نمی شدند، هیچ صاحب دردی به او فرو نمی رفت مگر اینكه شفا می یافت. [6] .
5 - حنان بن سدیر گوید: مردی از اهل كوفه به خدمت امام باقر (علیه السلام) رسید حضرت از او پرسید: «آیا هر روز در فرات شستشو می كنی؟ عرض كرد نه. فرمود: هر جمعه چه طور؟ گفت نه.
فرمود: هر ماه؟ گفت: نه. فرمود: پس هر سال؟ گفت: نه. حضرت فرمود: از خیر و بركت محروم هستی» [7] .
6 - امیرمؤمنان (علیه السلام) فرمود: «آب، سید نوشیدنی های دنیا و آخرت است. چهار نهر در دنیا از بهشت است؛ فرات، نیل، و سیحان و جیحان؛ فرات: آب است؛ نیل: عسل، سیحان: خمر؛ جیحان: شیر. [8] .
علامه مجلسی (رضی الله عنه) گوید: شاید این نامها مشترك است میان این نهرها و نهرهای بهشت. و همچنین فضیلت آنها، چون نام آنها از منابع وحی و
[ صفحه 158]
الهام سرچشمه می گیرد و شاید از نهرهای بهشتی به این نهرها می ریزد همانطور كه درباره فرات وارد شده است. [9] .
7 - عن أبی عبدالله (علیه السلام): «فی قول الله عزوجل و آویناهما الی ربوة ذات قرار و معین.» قال: «الربوة نجف الكوفة و المعین الفرات.» [10] امام صادق (علیه السلام) در تفسیر آیه مباركه بالا فرمود: ربوة، نجف كوفه و معین فرات است.
8 - عن ربعی قال: قال أبوعبدالله (علیه السلام): شاطی ء الواد الایمن الذی ذكره الله تعالی فی كتابه هو الفرات و البقعة المباركة هی كربلا و الشجرة هی محمد (صلی الله علیه و آله) [11] .
ربعی گوید: امام صادق (علیه السلام) در تفسیر آیه مباركه فرمود: شاطی ء وادی الأیمن كه خداوند در قرآن یادی به میان آورده است، فرات است، و بقعه مباركه، كربلا و شجرة محمد (صلی الله علیه و آله) است.
9 - قال امیرالمؤمنین (علیه السلام): ان نهر كم یصب فیه میزابان من میازیب الجنة. [12] .
امیرمؤمنان (علیه السلام) فرمود: به نهر شما دو ناودان، از ناودانهای بهشتی می ریزد.
10 - قال أبوعبدالله (علیه السلام): لو كان بینی و بینه أمیال یبیناه نستشفی
[ صفحه 159]
منه [13] .
امام صادق فرمود: اگر میان من و فرات میلها یا فرسنگها فاصله می بود برای استشفاء از آن می آمدم.
11 - ابن عباس گوید: نبی اكرم (صلی الله علیه و آله) فرمود: «خداوند از بهشت پنج نهر نازل كرده است. نهر سیحون كه در هند است، و جیحون كه در بلخ است، دجله و فرات دو نهر عراق است، و بالأخره نیل كه نهر مصر است. خداوند همه آنها را از یك چشمه نازل كرده و در زمین جاری ساخت و برای زندگی مردم، منفعت هایی در آنها قرار داد و منظور از آیه مباركه «و انزلنا من السماء ماء بقدر فاسكناه فی ارض و انا علی ذهاب به لقادرون» [14] اینها است.»
12 - عن صفوان الجمال قال: سمعت أباعبدالله (علیه السلام): «یقول و ان كربلا و ماء الفرات اول أرض و اول ماء قدس الله تبارك و تعالی و بارك علیها.» [15] .
صفوان شتربان گوید: شنیدم امام صادق (علیه السلام) فرمود: «كربلا و آب فرات اولین زمین و آبی است كه خدا آن را مقدس قرار داده و به او بركت داده است.»
13 - عن أبی عبدالله (علیه السلام) قال: «یدفق فی الفرات كل یوم دفقات من الجنة» [16] .
[ صفحه 160]
امام صادق (علیه السلام) فرمود: هر روز چند بار به فرات از بهشت آب پرتاب می شود.»
14 - قال أبوعبدالله (علیه السلام): «كم بینكم و بین الفرات فأخبرته فقال لو كان عندنا یحببت ان اتیه طرفی النهار» [17] .
حضرت فرمود: میان شما و فرات چقدر راه است؟ مقدارش را به حضرت عرض كردم فرمود: اگر فرات نزد ما بود دوست داشتم روزی دو مرتبه، (صبح و شام) بر او بیایم.»
15 - عن الباقر (علیه السلام): و جعلت نحلتها من علی خمس الدنیا و ثلثی الجنة و جعلت لها فی ارض أربعة انهار الفرات و نیل مصر و نهروان و نهر بلخ فزوجها أنت بخمسأة درهم تكون سنة لامتك» [18] .
امام باقر (علیه السلام) فرمود: خدای عزوجل به پیغمبر خطاب كرد: «مهریه زهرا را از طرف علی یك پنجم دنیا و دو سوم بهشت قرار دادم، و در دنیا نیز چهار نهر را در كابین او ثبت كردم، فرات و رود نیل مصر، نهروان و نهر بلخ، ولی (ای محمد) تو، به پانصد درهم تزویجش كن تا در امت تو سنت باشد.
16 - امیرمؤمنان (علیه السلام) روایت نموده است: رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: أربعة أنهار من الجنة الفرات و النیل و سیحان و جیحان، الفرات المأ فی الدنیا و الاخرة و النیل العسل و سیحان الخمر و جیحان اللبن. [19] چهار نهر از نهرهای بهشتی است: فرات و نیل و سیحان و جیحان؛ فرات: آب است در دنیا و آخرت، نیل: عسل است و سیحان: خمر؛ و جیحان: شیر است.
[ صفحه 161]
نیل: عسل است و سیحان: خمر؛ و جیحان: شیر است.
[1] دايرة المعارف اسلامي ج 1 ص 5 و 6: به نقل از مصادر مختلف.
[2] دايرة المعارف بزرگ اسلامي ج 1 ص 5 / 5 ستون دوم به نقل از مصادر مختلف.
[3] كامل الزيارات: ص 47 بحارالانوار: ج 100 ص 228 / 12.
[4] كامل الزيارات ص 47؛ بحارالانوار ج 100 ص 228 / 22؛ كافي: ج 6 ص 388 بحارالانوار ج 66 ص 448.
[5] كامل الزيارات: ص 47؛ بحارالانوار: ج 100 ص 422 / 4.
[6] كامل الزيارات: ص 47؛ بحارالانوار: ج 100 ص 229 / 7.
[7] كامل الزيارات: ص 48؛ بحارالانوار: ج 100 ص 229 / 7.
[8] كامل الزيارات: ص 48؛ بحارالانوار: ج 100 ص 227 / 20.
[9] كامل الزيارات: ص 48؛ بحارالانوار: ج 100 ص 228 / 2.
[10] كامل الزيارات: ص 48؛ بحارالانوار: ج 100 ص 228 / 18.
[11] كامل الزيارات: ص 48؛ بحارالانوار: ج 100 ص 229 / 14.
[12] محاسن: ص 575؛ بحارالانوار: ج 100 ص 233 / 3؛ كافي: ج 6 ص 388؛ وسائل: ج 25 ص 276 / 9.
[13] محاسن برقي: ص 575 بحارالانوار ج 100 ص 233.
[14] مجمع البيان: ج 7 ص 102؛ بحارالانوار: ج 60 ص 46 / 5.
[15] كامل الزيارات: ص 270؛ بحارالانوار: ج 101 ص 109 / 17.
[16] كافي: ج 6 ص 388 / 2. وسائل ج 25 ص 267 / 7.
[17] كافي: ج 6 ص 388 / 2. وسائل ج 25 ص 267 / 14.
[18] الجلاء و الشفا: ج 3 ص 351، بحارالانوار: ج 43 ص 113 / 9.
[19] خصال، ص 250، وسائل: ج 25 ص 272.